Η θρησκευτική διπλωματία του Πούτιν
Η συμπόρευση κράτους και εκκλησιάς αποδίδει περισσότερο «έξω» παρά «μέσα»
Όταν το Άγιον Όρος ενσωματώθηκε στην ελληνική Πολιτεία, με τους Βαλκανικούς Πολέμους, οι εγκαταβιούντες Σλάβοι μοναχοί υπερτερούσαν αριθμητικά των Ελλήνων. Εξού και η τσαρική Ρωσία, η οποία σε μεγάλο βαθμό στήριζε και στο εκκλησιαστικό σκέλος τη διείσδυσή της στην Ανατολική Μεσόγειο, προσπάθησε με πολλούς τρόπους να αμφισβητήσει την ελληνική κυριαρχία στη χερσόνησο του Άθω. Προσπάθεια η οποία και δεν θα τερματιζόταν, αν δεν μεσολαβούσε η ....
Οκτωβριανή Επανάσταση και η επικράτηση των Μπολσεβίκων.
Ωστόσο, ο ιστορικός κύκλος που άνοιξε το 1917 έχει κλείσει εδώ και 20 χρόνια: γεγονός που δίνει στην εκκλησιαστική διπλωματία της Ρωσίας τη δυνατότητα να κινηθεί πιο τολμηρά και σε μεγαλύτερη γεωγραφική εμβέλεια απ΄ ό,τι δοκιμάσθηκε ήδη επί των ημερών του Ιωσήφ Στάλιν εντός του «Ανατολικού Μπλοκ».
Οι συγκεχυμένες πληροφορίες των τελευταίων ημερών σχετικά με την «ιδιωτική επίσκεψη» την οποία φέρεται ότι θέλησε να πραγματοποιήσει ο Βλαντίμιρ Πούτιν στο Άγιον Όρος το Πάσχα (και αποτράπηκε, κατά τις ρωσικές πηγές, με προσχηματικές δικαιολογίες των ελληνικών Αρχών ασφαλείας) ήρθαν να υπενθυμίσουν, σε συνέχεια και του «σίριαλ Εφραίμ», την αποφασιστικότητα με την οποία οι κρατούντες στη Μόσχα σκοπεύουν να παίξουν το «ορθόδοξο χαρτί».
Οι καιροί δεν είναι διόλου αθώοι, καθώς ο ελλαδικός χώρος (που μέχρι πρότινος πρόσφερε το ευνοϊκότερο παγκοσμίως περιβάλλον, πολιτικώς και οικονομικώς, για την Ορθόδοξη Εκκλησία) μαστίζεται από την κρίση και τελεί υπό την επιτροπεία δυτικών εταίρων.
Έτσι, όταν τον περασμένο Δεκέμβριο το «Ιδρυμα Ανδρέου του Πρωτοκλήτου» (του οποίου προεδρεύει ο προσωπικός φίλος του Πούτιν και επικεφαλής των Ρωσικών Σιδηροδρόμων, Βλαντίμιρ Γιακούνιν) αντιδρούσε πρώτο στη σύλληψη του Εφραίμ, κάνοντας λόγο για «πολιτικές δεσμεύσεις ορισμένων κύκλων της ελληνικής διοίκησης που επιθυμούν να επιδείξουν στη Δύση την ετοιμότητά τους να καταλύσουν τις κατοχυρωμένες από το Ελληνικό Σύνταγμα αρχές οργάνωσης της πνευματικής ζωής», το μήνυμα ήταν σαφές: το πολιτικό σύστημα της Ελλάδας δεν είναι σε θέση να υπερασπιστεί την πολιτισμική ταυτότητα του ελληνικού λαού περισσότερο από ό,τι το βιοτικό του επίπεδο. Η ελλαδική Ορθοδοξία «χρήζει» έξωθεν προστασίας - προφανώς, εξ Ανατολών.
Την απήχηση αυτού του μηνύματος δεν θα πρέπει κανείς να σπεύσει να την υποτιμήσει, δεδομένων των αντιδυτικών αντανακλαστικών που γεννά η κρίση στη συλλογική ψυχολογία, αλλά και της εμβέλειας των ζηλωτικών ιδεών ειδικά στον εκκλησιαστικό χώρο.
Όταν το Οικουμενικό Πατριαρχείο (του οποίου το ποίμνιο ζει κατά το μεγαλύτερο μέρος του στη Βόρεια Αμερική...) καταγγέλλεται αμέσως ή εμμέσως, ακόμα και από ελλαδικούς ιεράρχες, για προσχώρηση στην «παναίρεση του Οικουμενισμού», το έδαφος είναι γόνιμο για την υποδοχή «σωτήρων» με αξιώσεις μεγαλύτερης «ορθόδοξης αυθεντικότητας», ιδίως αν αυτές συνοδεύονται, λ.χ., από υποσχέσεις ρωσικής συνδρομής στην επάνδρωση και χρηματοδότηση των μονών του Άθω.
Προστάτης των Χριστιανών
Πρόκειται, άλλωστε, για ρόλο ο οποίος δοκιμάζεται και εκτός Ελλάδας. Στη συνάντηση του στις 8 Φεβρουαρίου στην επίσημη κατοικία του Πατριάρχη Κύριλλου με τους ηγέτες των αναγνωρισμένων θρησκευτικών δογμάτων της Ρωσίας, ο Βλαντίμιρ Πούτιν υποσχέθηκε, έπειτα από σχετικό ερώτημα του εκπροσώπου του Πατριαρχείου Μόσχας, να καταστήσει την προστασία των απειλούμενων χριστιανικών κοινοτήτων ανά τον κόσμο μια από τις προτεραιότητες της ρωσικής διπλωματίας μετά την (επαν)εκλογή του στην προεδρία. Ο συνειρμός με τη Συρία, όπου ζει ένα εκατομμύριο ορθοδόξων (οι οποίοι και «χειραφετήθηκαν» το 1899, με την αραβοποίηση του Πατριαρχείου Αντιοχείας, κατόπιν ενεργειών της τσαρικής Ρωσίας), είναι άμεσος.
Από την πλευρά του, ο Πρόεδρος του Τμήματος Εξωτερικών Σχέσεων του Πατριαρχείου Μόσχας, Μητροπολίτης Βολοκολάμσκ Ιλαρίων, δήλωσε στην ίδια συνάντηση (εν μέσω συζητήσεων για την ανάγκη να αποκτήσει η Εκκλησία δικό της τηλεοπτικό κανάλι και για την κρατική χρηματοδότηση του προγράμματος ανέγερσης νέων ναών) ότι η «συγκέντρωση της Αγίας Ρωσίας» αποτελεί έναν από τους κύριους στόχους του Πατριαρχείου. Ευχαρίστησε, δε, τον Πούτιν για τη συμβολή του «στην αντικατάσταση των κεντρόφυγων δυνάμεων στον μετασοβιετικό χώρο από τις κεντρομόλες»...
Ωστόσο, η συμπόρευση κράτους και Εκκλησίας στη Ρωσία του Πούτιν εμφανίζει μιαν αντίφαση: πηγαίνει πολύ καλύτερα «έξω» παρά «μέσα» - με αποτέλεσμα η Εκκλησία να γίνεται όλο και περισσότερο αποδέκτης της δυσαρέσκειας που απευθύνεται καταρχήν προς την πολιτική εξουσία.
Ο σάλος για το πανάκριβο ρολόι Breguet του Πατριάρχη Κύριλλου (το οποίο εξαφανίστηκε με φωτομοντάζ από την ιστοσελίδα του Πατριαρχείου) ή για το πολυτελές ιδιωτικό του διαμέρισμα (και την ένοικό του) αποτελούν χαρακτηριστικές ενδείξεις.
Όπως, άλλωστε, και η πρωτοφανής ανακοίνωση του Ανώτατου Εκκλησιαστικού Συμβουλίου την περασμένη Τρίτη ότι η Εκκλησία διώκεται από τις αντιρωσικές δυνάμεις», λόγω της στήριξής της προς τον πρόεδρο...